150 lat historii i rozwoju obuwia damskiego na wystawie „Na obcasie i bez”

Jak zauważyła na konferencji prasowej poprzedzającej piątkowe otwarcie ekspozycji jedna z jej kuratorek Beata Kuman, jest to kolejna ekspozycja poruszająca temat historii mody damskiej w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie.

„Tym razem jednak o charakterze absolutnie unikalnym, gdyż zajmująca się wyłącznie damskim obuwiem z okresu 1780-1930 i jednocześnie będąca pierwszą wystawą w Polsce obrazującą ten temat w kontekście historii sztuki” – zapewniła Kuman.

Dodała, że taka wystawa, która prezentuje jeden dodatek ubioru, jest po raz pierwszy. Zawsze bowiem akcesoria tego typu towarzyszą szerszym wystawom, np. dotyczącym mody czy ubioru.

Na ekspozycji zaprezentowanych zostało ponad 100 eksponatów. Zdecydowana większość pochodzi z prywatnej kolekcji Hanny Szudzińskiej, która jest także kuratorką ekspozycji.

Jak podkreśliły kuratorki, pokazane eksponaty stanowią ważną część europejskiego dziedzictwa materialnego. Większość z nich pochodzi z Europy Zachodniej, głównie z Francji i Anglii, ale są też ze Stanów Zjednoczonych oraz z krajów orientalnych: Tunezji, Maroka.

Prezentowana kolekcja jest zróżnicowana pod względem stylów i technik wykonania oraz zdobnictwa. Na jej podstawie można prześledzić rozwój obuwnictwa na przestrzeni dekad. Są buciki z pluszu, skóry, jedwabnego atłasu, haftowane srebrnymi i złotymi nićmi, koralikami, cekinami, zapinane na guziczki, na paski, wsuwane, zawiązywane wokół kostki.

Właścicielka kolekcji i kuratorka ekspozycji Hanna Szudzińska powiedziała, że punktem wyjścia do aranżacji wystawy stał się film Pedro Almodóvara „Wysokie Obcasy” z 1991 r. Jak zauważyła, aranż wystawy został opracowany nie w formie linearnej narracji, lecz „jako pełne uczuć miejsce pozostawiające przestrzeń dla widza do stworzenia jego własnej opowieści o bucie”.

„Powinien zmusić do zadania sobie pytania: czym właściwie jest but, w zasadzie jedyne akcesorium w modzie damskiej posiadające tak rozległe i głębokie znaczenie symboliczne, począwszy od rozumienia buta jako symbolu małżeństwa i szeroko związanego z nim obrzędowości, poprzez Freuda i Schulza, aż do symbolu pożądania i spełnienia w +Seksie w wielkim mieście+” – zaznaczyła właścicielka kolekcji.

Zdaniem kuratorek wystawy aranżacja ta ma nie tylko pokazać tendencję w modzie obuwniczej, lecz także uwrażliwić na przemiany zachodzące w społeczeństwie i jednocześnie skłonić odbiorców do refleksji na temat roli kobiety.

„Roli, która rosła de facto wraz z wysokością obcasa” – zauważyła Szudzińska.

Wśród obuwia pokazanego na ekspozycji znalazły się m.in. pochodzące z Europy Zachodniej z lat 1780-90 mulety na niewysokim obcasiku, ze spiczastym, zakrywającym palce czubkiem, wykonane z jedwabiu haftowanego złotą nicią i skóry; nieco młodsze, bo z 1840-50 roku trzewiki, także pochodzące z Europy Zachodniej, wykonane z jedwabnego atłasu i skóry, zapinane na rząd guziczków z macicy perłowej; czy pantofle na obcasie w stylu Ludwika XV z lat 1850-70, zrobione z pluszu, bogato dekorowane haftem złotymi nićmi i bajorkami oraz perłowymi paciorkami.

Szudzińska wyjawiła na konferencji prasowej, że po raz pierwszy zobaczyła wszystkie te buty razem, mimo że są w jej kolekcji minimum dekadę. Jak mówiła, po zakupie tego typu obiektów sprawdzana jest bardzo dokładnie ich proweniencja, są poddawane czyszczeniu, opisaniu, udokumentowaniu fotograficznemu.

„Te buty umykają gdzieś w zaciszu papierów bezkwasowych i kartonów i tam sobie leżą” – wyjawiła Szudzińska.

I zwróciła uwagę, że jest to absolutnie premierowa prezentacja całej kolekcji butów.

Na wystawie jest też jeden samotny but, pozbawiony pary - trzewik Zofii z około 1870 roku (ze zbiorów muzeum). Pochodzi z garderoby Zofii z Potockich Stefanowej Zamoyskiej, córki Adama Potockiego i Katarzyny z Branickich oraz żony Stefana Zamoyskiego. Jak głosi napis przed gablotą z samotnym trzewikiem: „nie znajduje on jednak swojej zagubionej w odmętach historii drugiej połówki, ale odnajduje szczęśliwe towarzystwo ponad 80 innych par”.

Oprócz butów na ekspozycji zaprezentowane zostały także inne akcesoria związane z obuwiem i stopą, w tym m.in. zbiór XIX-wiecznych pończoch, kartoniki po butach oraz srebrne przybory: haczyki do zapinania guziczków, łyżki do butów, klamry do obuwia, rozciągacze do rękawiczek i pończoch.

Wystawa potrwa do końca roku.

Patronat honorowy nad wystawą objęli: marszałek województwa podkarpackiego Władysław Ortyl oraz prezydent Rzeszowa Konrad Fijołek.

Wystawa została dofinansowana z budżetu województwa podkarpackiego.(PAP)

api/ miś/